Elke paar dagen wordt ergens in Nederland een vrouw door een (ex-)partner of familielid vermoord. Wereldwijd sterven dagelijks tientallen vrouwen door gendergerelateerd geweld. Dit is geen incident, geen ‘crime passionnel’ en geen tragisch noodlot: dit is femicide, een structureel probleem dat diep geworteld zit in ongelijkheid en patriarchale structuren. Toch wordt het nog steeds niet als zodanig erkend.
Wat is femicide?
Femicide is de moord op een vrouw omdat zij een vrouw is. Het is vaak het eindpunt van een lange geschiedenis van huiselijk geweld, stalking of intimidatie. In veel gevallen is de dader een (ex-)partner die geen controle wil verliezen en de vrouw als zijn bezit beschouwt. Maar femicide kent meerdere vormen: eerwraak, moorden op transvrouwen, gedwongen sterilisatie en moorden uit haat tegen vrouwen. Ondanks dat Nederland een ontwikkeld land is met wetgeving tegen geweld, blijft femicide een hardnekkig probleem.
De cijfers liegen niet
Volgens het CBS wordt bijna de helft van de vrouwenmoorden in Nederland gepleegd door een (ex-)partner. In de meeste gevallen was er voorafgaand sprake van langdurig huiselijk geweld. Toch wordt femicide vaak afgedaan als een ‘familiedrama’, alsof het iets incidenteels en privé is. Deze terminologie doet afbreuk aan de ernst van het probleem: femicide is een structurele vorm van gendergerelateerd geweld, geen op zichzelf staande misdaad.
Hoe stoppen we femicide?
Femicide voorkomen betekent dat we geweld tegen vrouwen in een vroeg stadium moeten signaleren en bestrijden. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit structurele probleem tegen te gaan:
1. Betere wetgeving en handhaving
Hoewel er wetten zijn tegen huiselijk geweld en moord, zijn er nog te veel juridische hiaten. In landen als Spanje is femicide expliciet opgenomen in het wetboek van strafrecht, waardoor er strengere straffen en betere preventiemaatregelen gelden. Nederland zou eenzelfde stap kunnen zetten door femicide als een aparte misdaad te erkennen en daders zwaarder te bestraffen.
Daarnaast is het cruciaal dat aangiften van stalking en bedreiging serieuzer worden genomen. Vrouwen die bij de politie aankloppen omdat ze vrezen voor hun leven, krijgen vaak onvoldoende bescherming. Een betere coördinatie tussen politie, justitie en hulpverleningsinstanties kan levens redden.
2. Meer opvang en bescherming voor slachtoffers
Veel vrouwen blijven in gewelddadige relaties omdat ze nergens naartoe kunnen. Er is een schrijnend tekort aan opvangplekken en de bureaucratie om daar te komen is enorm. Investeren in veilige huizen en snelle hulpverlening kan vrouwen helpen uit een gevaarlijke situatie te ontsnappen voordat het te laat is.
3. Bewustwording en onderwijs
Femicide is geworteld in een samenleving waarin vrouwenhaat, controle en ongelijkheid nog steeds bestaan. Het begint al bij hoe jongens en meisjes worden opgevoed: hoe leren we hen over respect, grenzen en gelijkwaardigheid? Voorlichting over toxische mannelijkheid, gezonde relaties en het herkennen van de signalen van huiselijk geweld moet een vaste plek krijgen in het onderwijs.
4. Betere signalering en hulpverlening
Huisartsen, maatschappelijk werkers en hulpverleners moeten beter getraind worden in het herkennen van signalen van femicide. Vaak zijn er voorafgaand aan een moord al duidelijke rode vlaggen: bedreigingen, controle, eerdere gewelddadige incidenten. Als hulpverleners en instanties sneller ingrijpen, kunnen ze escalatie voorkomen.
5. Striktere maatregelen tegen daders
Veel plegers van femicide hebben een geschiedenis van huiselijk geweld. Toch lopen ze vaak vrij rond of krijgen ze lichte straffen. In sommige landen worden daders die een hoog risico vormen op herhaling, verplicht behandeld of elektronisch gemonitord. Nederland zou dergelijke maatregelen ook moeten overwegen.
Een gezamenlijke verantwoordelijkheid
Femicide is geen vrouwenprobleem, het is een maatschappelijk probleem. Het is aan de overheid, justitie, politie, maar ook aan ons als samenleving om geweld tegen vrouwen niet langer te tolereren. We moeten stoppen met het bagatelliseren van moord op vrouwen als een ‘familiedrama’ en erkennen dat het een patroon is dat doorbroken moet worden. Dat begint bij bewustwording, maar eindigt pas als iedere vrouw veilig is.
Hoeveel vrouwen moeten er nog sterven voordat we écht actie ondernemen?
Reacties
Een reactie posten