Er waart een spook door Nederland: het spook van radicalisering. Van extreemrechts tot religieus extremisme, van complotdenkers tot klimaatactivisten die hun activisme naar illegaliteit trekken – de polarisatie groeit, en daarmee ook het extremisme. Maar waarom gebeurt dit? Wat is de voedingsbodem van deze ontwikkeling?
Een samenleving in crisis
Elke golf van radicalisering kent haar eigen voedingsbodem. In de jaren zeventig waren het studenten en socialisten die in opstand kwamen tegen het kapitalisme. Vandaag de dag lijkt de voedingsbodem breder en diffuser. Een samenleving die worstelt met woningnood, klimaatverandering, immigratie, groeiende ongelijkheid en een afnemend vertrouwen in de overheid is een ideale kweekvijver voor radicale ideeën.
Het gevoel van onmacht en uitsluiting
Mensen die zich niet gehoord voelen, zoeken hun toevlucht tot groepen die hen wel serieus nemen. De traditionele politieke partijen lijken steeds minder in staat om een breed publiek aan te spreken. Wie teleurgesteld is in de gevestigde orde, vindt in extremere stromingen vaak een luisterend oor en een duidelijke vijand. Dit geldt zowel voor jongeren met een migratieachtergrond die zich niet vertegenwoordigd voelen als voor autochtone Nederlanders die zich in de steek gelaten voelen door globalisering en modernisering.
De kracht van sociale media
Waar radicale ideeën vroeger in de marge van de samenleving bleven, verspreiden ze zich nu razendsnel via sociale media. Platforms als Telegram, Twitter en YouTube bieden ongefilterde toegang tot een stortvloed aan complottheorieën en haatdragende retoriek. De algoritmes versterken dit proces: wie eenmaal in een bepaalde bubbel terechtkomt, wordt alleen maar verder de diepte in gezogen.
De normalisering van extremisme
Wat ooit als radicaal werd gezien, wordt steeds vaker als legitieme mening gepresenteerd. Rechts-populistische partijen spreken over ‘omvolking’, klimaatactivisten beschouwen sabotage als geoorloofd en religieus extremisme blijft onder de radar zolang het niet tot geweld leidt. Het resultaat? Een samenleving waarin het steeds normaler wordt om extremere standpunten in te nemen.
Wat kunnen we eraan doen?
Radicalisering bestrijd je niet met repressie alleen. Hard optreden tegen extremisme is noodzakelijk, maar zonder sociale en economische hervormingen blijft het dweilen met de kraan open. Mensen moeten zich gehoord voelen, vertrouwen hebben in de toekomst en de overheid als een bondgenoot zien in plaats van een vijand. Dat begint bij goed onderwijs, eerlijke kansen en een politieke klasse die durft te luisteren in plaats van te dicteren.
Nederland radicaliseert niet zomaar. Het is een symptoom van een dieper liggend probleem. Willen we het tij keren, dan moeten we niet alleen naar de extremisten kijken, maar ook naar de samenleving die hen voortbrengt.
In elk mens schuilt een extremist
BeantwoordenVerwijderen